మహాభారతం: మహాప్రస్థానిక పర్వం - స్వర్గారోహణకు తుది యాత్ర

మహాప్రస్థానిక పర్వం: ఇహలోక యాత్రా సమాప్తియదువంశం సర్వనాశనమైంది. సాక్షాత్తూ శ్రీకృష్ణ భగవానుడు తన అవతారాన్ని చాలించాడు. ఆ వార్తలు, అర్జునుని ద్వారా విన్న పాండవులకు, ఈ భూమిపై తమ ప్రయోజనం నెరవేరిందని, తమ ఇహలోక యాత్ర ముగింపు దశకు చేరుకుందని అర్థమైంది. ప్రపంచం వారికి శూన్యంగా, నిస్సారంగా కనిపించింది. శ్రీకృష్ణుడు లేని లోకంలో, గాండీవం లేని అర్జునుడిలా, తామంతా శక్తిహీనులమని వారు గ్రహించారు.వేదవ్యాస మహర్షి వారి వద్దకు వచ్చి, "పుత్రులారా! కాలం మారింది. ద్వాపర యుగం అంతమై, కలి పురుషుడు ప్రవేశించాడు. మీరు సాధించాల్సినది సాధించారు. అధర్మాన్ని నాశనం చేసి, ధర్మాన్ని నిలబెట్టారు. ఇక, ఈ లౌకిక బంధాలను త్యజించి, మీ తుది ప్రయాణానికి సిద్ధం కావలసిన సమయం ఆసన్నమైంది" అని వారి కర్తవ్యాన్ని గుర్తుచేశాడు.వ్యాసుని మాటలతో, యుధిష్ఠిరుడు తన తుది నిర్ణయాన్ని ప్రకటించాడు. అతను తన తమ్ములను, మంత్రులను, మరియు ప్రజలను పిలిపించి, తన మనసులోని మాటను వెల్లడించాడు. "ఈ రాజ్యాన్ని, ఈ సంపదలను నేను త్యజిస్తున్నాను. మేము మహాప్రస్థానానికి బయలుదేరుతున్నాము" అని గంభీరంగా పలికాడు.యుధిష్ఠిరుడు, కురువంశానికి ఏకైక వారసుడిగా మిగిలిన, అభిమన్యుని కుమారుడైన పరీక్షిత్తును హస్తినాపుర సింహాసనానికి రాజుగా పట్టాభిషిక్తుడిని చేశాడు. కృపాచార్యుడిని అతనికి గురువుగా, మార్గదర్శిగా నియమించాడు. యదువంశంలో మిగిలిన శ్రీకృష్ణుని మునిమనవడైన వజ్రుడిని, ఇంద్రప్రస్థానికి రాజుగా నియమించాడు. సుభద్రకు రాజ్య వ్యవహారాలలో వారికి తోడుగా ఉండమని బాధ్యతలు అప్పగించాడు. తన ప్రజలకు చివరిసారిగా వీడ్కోలు పలికి, వారిని ధర్మమార్గంలో నడవమని, కొత్త రాజుకు విధేయులుగా ఉండమని కోరాడు.తుది యాత్రకు ఆరంభంరాజ్యభారమంతా దించుకున్న తర్వాత, పంచపాండవులు, మరియు వారి అర్ధాంగి ద్రౌపది, తమ రాజవస్త్రాలను, ఆభరణాలను త్యజించారు. నారచీరలు (మరవస్త్రాలు) ధరించారు. వారు పవిత్రాగ్నిని నీటిలో నిమజ్జనం చేసి, తమ క్షత్రియ ధర్మానికి ముగింపు పలికారు. ఎటువంటి ఆయుధాలు లేకుండా, ఏ బంధాలూ లేకుండా, వారు హస్తినాపుర నగర వీధుల గుండా, తమ చివరి ప్రయాణాన్ని ప్రారంభించారు. వారి లక్ష్యం, ఈ భౌతిక శరీరాలతోనే స్వర్గాన్ని చేరుకోవడం. వారు ఉత్తర దిక్కుగా, హిమాలయ పర్వతాల వైపు, యోగుల వలె నడక ప్రారంభించారు.హస్తినాపుర ప్రజలు కన్నీరుమున్నీరుగా విలపిస్తూ, వారిని కొంత దూరం అనుసరించారు. యుధిష్ఠిరుడు వారిని వెనుకకు తిరిగి వెళ్ళిపొమ్మని కోరడంతో, వారు భారమైన హృదయాలతో వెనుదిరిగారు.పాండవులు, ద్రౌపది నగరాన్ని విడిచి వెళ్ళగానే, ఒక ఆశ్చర్యకరమైన సంఘటన జరిగింది. ఎక్కడినుండో వచ్చిన ఒక శునకం (కుక్క), మౌనంగా వారిని అనుసరించడం ప్రారంభించింది. వారు దానిని వద్దని వారించినా, అది వెళ్ళకుండా, వారి వెంటే నడిచింది. దానిని కూడా తమ ప్రయాణంలో ఒక భాగంగా భావించి, వారు ముందుకు సాగిపోయారు.వారు అనేక నదులను, పర్వతాలను, అరణ్యాలను దాటుకుంటూ, ఎర్రని ఇసుకతో నిండిన సముద్ర తీరాన్ని చేరుకున్నారు. వారు వెనుదిరిగి చూడకుండా, ఏకాగ్రతతో, యోగదీక్షతో తమ ప్రయాణాన్ని కొనసాగించారు.ఒక్కొక్కరిగా నేలకొరుగుటవారు హిమాలయాల పాదాలను చేరుకుని, మేరు పర్వతాన్ని అధిరోహించడం ప్రారంభించారు. ఆ కఠినమైన ప్రయాణంలో, వారి శరీరాలు అలసిపోసాగాయి. వారి పూర్వ కర్మల ఫలాలు వారిని పతనం వైపు నడిపించసాగాయి.మొదట, ద్రౌపది యోగభ్రష్టురాలై, తూలి, నేలపై పడిపోయింది.ఆమె పడిపోవడం చూసి, భీముడు ఆగి, ధర్మరాజుతో, "అన్నా! పాంచాలి, మనందరిలో ఏ పాపమూ ఎరుగనిది. అలాంటిది, ఆమె ఎందుకు మనకంటే ముందుగా పడిపోయింది?" అని ఆవేదనతో ప్రశ్నించాడు.యుధిష్ఠిరుడు, వెనుదిరిగి చూడకుండానే, తన నడకను ఆపకుండానే, "భీమసేనా! ఆమె పతివ్రతయే. కానీ, మన ఐదుగురిలోనూ, ఆమెకు అర్జునుడంటే చెప్పలేని పక్షపాతం, అధిక ప్రేమ ఉండేది. ఆ పక్షపాతమే ఆమె పతనానికి కారణం. ఆమె దాని ఫలాన్ని ఇప్పుడు అనుభవిస్తోంది. ఇక ముందుకు నడువు" అని బదులిచ్చాడు.కొంత దూరం ప్రయాణించాక, జ్ఞాని అయిన సహదేవుడు నేలకొరిగాడు.భీముడు మళ్ళీ, "అన్నా! సౌమ్యుడు, సేవానిరతుడు, అహంకారం లేనివాడు అయిన సహదేవుడు ఎందుకు పడిపోయాడు?" అని అడిగాడు.దానికి యుధిష్ఠిరుడు, "సహదేవుడు తన జ్ఞానం పట్ల అమితమైన గర్వంతో ఉండేవాడు. తనను మించిన పండితుడు, జ్ఞాని ఈ లోకంలో లేడని అతను భావించేవాడు. ఆ ఆత్మప్రశంసే అతని పతనానికి కారణమైంది" అని చెప్పాడు.వారి ప్రయాణం కొనసాగింది. మరికొంత సేపటికి, అత్యంత రూపసి అయిన నకులుడు కూడా పడిపోయాడు.భీముడు, "సోదరా! ధర్మనిరతుడు, మనందరికీ సేవ చేసినవాడు, లోకంలోనే అత్యంత సౌందర్యవంతుడైన నకులుని పతనం దేనికి సంకేతం?" అని ప్రశ్నించాడు.యుధిష్ఠిరుడు, "నకులుడు, తన రూపం పట్ల గర్వంతో ఉండేవాడు. తనతో సమానమైన సౌందర్యవంతుడు ఈ భూమిపై లేడని అతని నమ్మకం. ఆ రూపగర్వమే అతడిని ఇక్కడ ఆపివేసింది" అని వివరించాడు.ఇంకొంత దూరం వెళ్ళగానే, పాండవులందరిలోనూ మహావీరుడు, గాండీవధారి అయిన అర్జునుడు కూడా తూలి, కిందపడిపోయాడు.అది చూసి భీముడు దిగ్భ్రాంతి చెందాడు. "అన్నా! ఇది అసాధ్యం! దేవతలను సైతం ఓడించిన నా సోదరుడు అర్జునుడు, ఏనాడూ అబద్ధమాడని సత్యసంధుడు, ఎలా పడిపోయాడు?" అని ఆశ్చర్యంగా అడిగాడు.యుధిష్ఠిరుడు, "అర్జునుడు మహావీరుడే. కానీ, అతనికి తన విలువిద్యా నైపుణ్యంపై అంతులేని గర్వం ఉండేది. 'నేను ఒక్క రోజులోనే శత్రువులందరినీ నాశనం చేయగలను' అని అతను అహంకారంతో పలికాడు. కానీ, అలా చేయలేకపోయాడు. ఆ వీరాలాపమే (పొగడ్త), ఆ గర్వమే అతని పతనానికి దారి తీసింది" అని చెప్పాడు.చివరిగా, యుధిష్ఠిరుడు, భీముడు, మరియు ఆ శునకం మాత్రమే మిగిలారు. మరికొంత దూరం ప్రయాణించగానే, వేయి ఏనుగుల బలం గల ఆ మహాబలుడు, భీమసేనుడు కూడా కిందపడిపోయాడు.పడిపోతూ, భీముడు గట్టిగా అరిచాడు, "అన్నా! నేను ఇక్కడ ఉన్నాను! నేను ఎందుకు పడిపోతున్నాను? నేను చేసిన పాపం ఏమిటి?"యుధిష్ఠిరుడు ఆగి, అతని వైపు తిరిగి చూసి, "సోదరా! నీవు అతిగా భుజించేవాడివి (వృకోదరుడు). నీ బలాన్ని చూసి గర్వపడి, ఇతరులను చులకనగా చూసేవాడివి. ఆ రెండు దోషాలూ నిన్ను ముందుకు సాగనీయడం లేదు" అని చెప్పాడు.ధర్మరాజు చివరి పరీక్షఇక, ఆ కఠినమైన, మంచుతో నిండిన మార్గంలో, యుధిష్ఠిరుడు, మరియు అతడిని అనుసరిస్తున్న ఆ శునకం మాత్రమే మిగిలారు. అతను ఏమాత్రం చలించకుండా, వెనుదిరిగి చూడకుండా, తన గమ్యం వైపు నడుస్తూనే ఉన్నాడు.అంతలో, ఆకాశం నుండి దివ్యమైన కాంతితో, మేఘ గర్జన లాంటి శబ్దంతో, ఒక రథం భూమిపైకి దిగింది. ఆ రథంలో, దేవతలకు రాజైన ఇంద్రుడు కూర్చుని ఉన్నాడు.ఇంద్రుడు, యుధిష్ఠిరునితో, "మహారాజా యుధిష్ఠిరా! నీవు ఈ భూమిపై, ధర్మమార్గంలో నడిచి, పుణ్యాన్ని సంపాదించావు. ఈ భౌతిక శరీరంతోనే స్వర్గానికి వచ్చే అర్హతను పొందిన ఏకైక మానవుడివి నీవే. రా, ఈ రథం ఎక్కు. స్వర్గానికి బయలుదేరుదాం" అని ఆహ్వానించాడు.యుధిష్ఠిరుడు చేతులు జోడించి, "దేవేంద్రా! నా సోదరులు, నా భార్య ద్రౌపది, మార్గమధ్యంలో పడిపోయారు. వారు లేకుండా, నేను ఒక్కడినే స్వర్గానికి రాలేను. వారు ఎక్కడ ఉంటే, నేనూ అక్కడే ఉంటాను. దయచేసి వారిని కూడా నాతో పాటు తీసుకువెళ్ళడానికి అనుమతించు" అని కోరాడు.ఇంద్రుడు నవ్వి, "రాజా! వారు ఇప్పటికే తమ మానవ శరీరాలను త్యజించి, స్వర్గానికి చేరుకున్నారు. నీవు వారిని అక్కడ కలుసుకోవచ్చు. కానీ, నీవు మాత్రమే ఈ శరీరంతో ప్రవేశించే అర్హతను సంపాదించావు. ఇక ఆలస్యం చేయకుండా రా" అని అన్నాడు.సరేనని రథం ఎక్కబోయిన యుధిష్ఠిరుడు, ఒక్క క్షణం ఆగి, తన వెనుక నిలబడి ఉన్న శునకాన్ని చూశాడు. అతను ఇంద్రునితో, "దేవేంద్రా! ఈ శునకం, నా ప్రయాణం మొదలైనప్పటి నుండి, నన్ను నమ్మి, నాతో పాటే వచ్చింది. ఇది నా శరణు కోరింది. కనుక, ఇది కూడా నాతో పాటే స్వర్గానికి రావాలి" అని పలికాడు.ఆ మాటలకు ఇంద్రుడు అపహాస్యంగా నవ్వాడు. "రాజా! ఏమిటీ మూర్ఖత్వం? నువ్వు మానవులలో ఉత్తముడివి. స్వర్గంలో శునకాలకు స్థానం లేదు. కుక్కలు అపవిత్రమైనవి. వాటిని స్వర్గంలోకి అనుమతించరు. దానిని వదిలి, రథం ఎక్కు" అని గద్దించాడు.కానీ, యుధిష్ఠిరుడు తన నిర్ణయంలో స్థిరంగా నిలబడ్డాడు. "ఓ సురపతీ! శరణు కోరిన వారిని త్యజించడం కంటే మహా పాపం మరొకటి లేదు. ఈ శునకం నా పట్ల భక్తిని చూపింది. నా కష్టసుఖాలలో తోడు నిలిచింది. దీనిని వదిలి, నేను పొందే స్వర్గ సుఖాలు నాకు వద్దు. ఈ శునకం రాని స్వర్గం నాకు అక్కరలేదు. అవసరమైతే, నేను స్వర్గాన్నే త్యజిస్తాను కానీ, నన్ను నమ్మిన ఈ జీవిని మాత్రం వదలను" అని దృఢంగా, నిశ్చలంగా పలికాడు.ధర్మదేవత సాక్షాత్కారంయుధిష్ఠిరుడు ఆ మాటలు పలికిన మరుక్షణం, ఆ శునకం రూపం మారిపోయింది. దాని స్థానంలో, దివ్యమైన తేజస్సుతో, సాక్షాత్తూ యమధర్మరాజు ప్రత్యక్షమయ్యాడు.యముడు, తన కుమారుడైన యుధిష్ఠిరుని ప్రేమతో కౌగిలించుకుని, "కుమారా! యుధిష్ఠిరా! నిన్ను చివరిసారిగా పరీక్షించడానికే నేను ఈ శునక రూపంలో వచ్చాను. నీవు ఇంతకు ముందు రెండుసార్లు నా పరీక్షలలో నెగ్గావు. యక్షప్రశ్నల సమయంలో, నీ సోదరుల ప్రాణాల కన్నా ధర్మానికే విలువిచ్చావు. ఇప్పుడు, ఒక సామాన్యమైన శునకం కోసం, స్వర్గాన్నే త్యజించడానికి సిద్ధపడ్డావు. నీ ధర్మనిరతి, జీవకారుణ్యం, శరణాగత రక్షణ సాటిలేనివి. నీకు సాటియైన వాడు ముల్లోకాలలో లేడు. నీవు ఈ శరీరంతో స్వర్గానికి వెళ్ళడానికి సర్వవిధాలా అర్హుడవు" అని ప్రశంసించి, ఆశీర్వదించాడు.యమధర్మరాజు అంతర్ధానమయ్యాడు. యుధిష్ఠిరుడు, ఇంద్రునితో కలిసి, ఆ దివ్య రథాన్ని అధిరోహించి, స్వర్గలోకానికి ప్రయాణమయ్యాడు. మహాప్రస్థానిక పర్వం, ధర్మం యొక్క అంతిమ విజయాన్ని చాటిచెబుతూ, మానవుడు తన సత్కర్మల ద్వారా ఎంతటి ఉన్నత స్థితిని పొందగలడో నిరూపిస్తూ ముగుస్తుంది.