Historical
మహాభారతం: స్వర్గారోహణ పర్వం - ధర్మం యొక్క తుది నిలకడ
Published on October 26, 2025
స్వర్గారోహణ పర్వం: స్వర్గంలో మొదటి అడుగుమహాప్రస్థానిక పర్వం, యమధర్మరాజు చేత చివరి పరీక్షలో నెగ్గిన యుధిష్ఠిరుడు, ఇంద్రునితో కలిసి దివ్య రథంలో స్వర్గానికి బయలుదేరడంతో ముగిసింది. స్వర్గ ద్వారం వద్ద, దేవతలు, గంధర్వులు, మహర్షులు ఆయనకు ఘన స్వాగతం పలికారు. అక్కడి వాతావరణం వర్ణనాతీతంగా ఉంది. కల్పవృక్షాలు, కామధేనువులు, పారిజాత పుష్పాల సుగంధాలు, అప్సరసల సంగీత నాట్యాలతో ఆ లోకం నిండి ఉంది. అక్కడ దుఃఖం, ఆకలి, ముసలితనం, మృత్యువు అనేవి లేవు. అంతా శాశ్వతమైన ఆనందమే.ఇంద్రుడు, యుధిష్ఠిరుడిని స్వర్గంలోని అద్భుతాలను చూపిస్తూ, "మహారాజా! ఇది నీ పుణ్యఫలం. నీ ధర్మనిరతికి, సత్యసంధతకు నీకు లభించిన స్థానం ఇది. ఇక్కడ నీవు శాశ్వతమైన సుఖాలను అనుభవించు" అని అన్నాడు.కానీ, యుధిష్ఠిరుని కళ్ళు, తన సోదరులైన భీమార్జున నకుల సహదేవుల కోసం, తన ప్రాణసఖి అయిన ద్రౌపది కోసం వెతికాయి. వారు ఎక్కడా కనిపించలేదు. అతను ఆశ్చర్యపోయి, ఇంద్రునితో, "దేవేంద్రా! నా సోదరులు, నా భార్య ఎక్కడ? వారు నాకంటే ముందే ఇక్కడికి చేరుకున్నారని చెప్పావు కదా? వారు లేకుండా, ఈ స్వర్గ సుఖాలు నాకు నిరర్థకం. నేను వారిని చూడాలి" అని అడిగాడు.స్వర్గంలో సుయోధనుడు: ధర్మరాజు ఆగ్రహంయుధిష్ఠిరుడు తన వారి కోసం చూస్తుండగా, అతని చూపు ఒక దివ్యమైన సింహాసనంపై పడింది. ఆ సింహాసనంపై, సూర్యునిలా ప్రకాశిస్తూ, దేవతలచే పూజలందుకుంటూ, అత్యంత వైభవంగా కూర్చుని ఉన్నాడు అతని బద్ధ శత్రువు, సుయోధనుడు.ఆ దృశ్యం చూడగానే, యుధిష్ఠిరునికి ఒళ్ళు మండిపోయింది. అతని కళ్ళు క్రోధంతో ఎరుపెక్కాయి. అతను తన ముఖాన్ని పక్కకు తిప్పుకుని, గట్టిగా అరిచాడు: "ఛీ! ఇది స్వర్గమా? లేక మరేదైనా మాయా లోకమా? లోభంతో, ఈర్ష్యతో, అహంకారంతో, ఒక మహా సంగ్రామానికి, కులక్షయానికి కారణమైన ఈ పాపాత్ముడు స్వర్గంలో ఎలా ఉండగలడు? మా ద్రౌపదిని నిండు సభలో అవమానించిన ఈ నీచుడికి దేవతల పూజలా? నేను ఒక్క క్షణం కూడా, ఈ అధర్మం ఉన్న చోట ఉండలేను. నేను ఇతనితో కలిసి స్వర్గాన్ని పంచుకోలేను. నా సోదరులు ఎక్కడ ఉన్నారో, నన్ను అక్కడికి తీసుకువెళ్ళండి. అది నరకమైనా సరే, వారితో పాటే ఉంటాను."యుధిష్ఠిరుని ఆగ్రహాన్ని చూసి, నారద మహర్షి నవ్వి, "రాజా! శాంతించు. స్వర్గంలో పగలు, ప్రతీకారాలు ఉండవు. సుయోధనుడు, తన జీవితమంతా అధర్మంగా ప్రవర్తించినా, చివరిలో క్షత్రియుడిలా, వీరుడిలా, యుద్ధభూమిలో తన ప్రాణాలను అర్పించాడు. వీరమరణం పొందిన క్షత్రియులకు స్వర్గలోక ప్రాప్తి కలుగుతుంది. ఇది శాస్త్ర నియమం. అతను ఇప్పుడు తన పాపఫలాలను అనుభవించి, పుణ్యఫలాలను పొందుతున్నాడు. నీవు మానవ శరీరంతో ఉన్నావు కాబట్టి, నీకు ఇంకా ఈర్ష్యాద్వేషాలు ఉన్నాయి. వాటిని త్యజించు" అని నచ్చజెప్పడానికి ప్రయత్నించాడు.కానీ, యుధిష్ఠిరుడు శాంతించలేదు. "నా సోదరులు, ద్రౌపది నాకంటే గొప్ప పుణ్యాత్ములు. వారు లేని ఈ స్వర్గం నాకు వద్దు. దయచేసి, నన్ను వారి వద్దకు తీసుకువెళ్ళండి" అని పదేపదే వేడుకున్నాడు.నరక మార్గం మరియు ధర్మరాజు తుది పరీక్షయుధిష్ఠిరుని దృఢ నిశ్చయాన్ని చూసిన దేవతలు, ఒక దేవదూతను పిలిచి, "ఇతడిని, ఇతని బంధువులు ఉన్న ప్రదేశానికి తీసుకువెళ్ళు" అని ఆజ్ఞాపించారు.ఆ దేవదూత యుధిష్ఠిరుని ఒక భయంకరమైన, చీకటి మార్గంలోకి తీసుకువెళ్ళాడు. ఆ మార్గం అంతా ముళ్ళతో, రాళ్ళతో నిండి ఉంది. అంతటా దుర్భరమైన దుర్గంధం. మాంసం, రక్తం, చీములతో నిండిన బురద. వెంట్రుకలతో నిండిన నదులు. వేడి ఇసుక, నిప్పుల వర్షం. ఆ మార్గంలో, పాపాత్ముల ఆత్మలు భయంకరమైన యాతన అనుభవిస్తూ, ఆర్తనాదాలు చేస్తున్నాయి. శవాలను పీక్కుతినే రాబందులు, గ్రద్దలు తిరుగుతున్నాయి.ఆ భీభత్సమైన, అసహ్యకరమైన వాతావరణానికి యుధిష్ఠిరుని మనసు వికలమైంది. అతను తన ముక్కు, కళ్ళు మూసుకుని, "మనం ఇంకా ఎంత దూరం వెళ్ళాలి? నా సోదరులు ఇలాంటి చోట ఉన్నారా?" అని దేవదూతను అడిగాడు. దేవదూత, "మనం దాదాపు చేరాము. నీకు ఈ వాతావరణం భరించలేకపోతే, మనం వెనుదిరిగి వెళ్ళవచ్చు" అని అన్నాడు.యుధిష్ఠిరుడు వెనుదిరగడానికి సిద్ధపడిన మరుక్షణం, ఆ చీకటి లోతుల నుండి, ఎంతో సుపరిచితమైన, ఆర్తనాదాలతో కూడిన స్వరాలు వినిపించాయి."అన్నా! యుధిష్ఠిరా! దయచేసి వెళ్ళకు! ఒక్క క్షణం ఇక్కడే ఉండు!" "నీవు ఇక్కడ ఉండటం వలన, నీ పుణ్యవాయువులు మాకు తాకి, మా యాతన కొంచెం తగ్గుతోంది." "మమ్మల్ని వదిలి వెళ్ళకు, సోదరా!"ఆ స్వరాలు ఎవరివో కాదు, అవి కర్ణుడు, భీముడు, అర్జునుడు, నకులుడు, సహదేవుడు, మరియు ద్రౌపదిలవి.ఆ మాటలు విన్న యుధిష్ఠిరుడు నిర్ఘాంతపోయాడు. అతని గుండె బద్దలైంది. 'నా పుణ్యాత్ములైన సోదరులు, నా భార్య, నా అన్న ఈ ఘోర నరకంలో యాతన అనుభవిస్తుంటే, నేను స్వర్గంలో సుఖపడాలా?' అని అతను తనను తానే ప్రశ్నించుకున్నాడు.అతను దేవదూత వైపు తిరిగి, ఆగ్రహంతో, "నీవు వెనుదిరిగి వెళ్ళు! నీ దేవతలకు, నీ ఇంద్రునికి చెప్పు. నా బంధువులు, నన్ను నమ్మినవారు కష్టాలలో ఉంటే, వారిని వదిలి నేను స్వర్గానికి రాను. నేను ఇక్కడే, ఈ నరకంలోనే, వారితో పాటే ఉంటాను. వారి బాధను పంచుకుంటాను. నాకు, నా బంధువులు ఎక్కడ ఉంటే, అదే స్వర్గం!" అని దృఢంగా, నిశ్చయంగా పలికాడు.మాయ తొలగుట మరియు దివ్యలోక ప్రవేశంయుధిష్ఠిరుడు ఆ మాట పలికిన తక్షణమే, ఒక అద్భుతం జరిగింది. ఆ భయంకరమైన చీకటి, ఆ దుర్గంధం, ఆ ఆర్తనాదాలు, ఆ నరక యాతన... అన్నీ ఒక్కసారిగా మాయమయ్యాయి. ఆ ప్రదేశం దివ్యమైన కాంతితో, సుగంధ పరిమళాలతో నిండిపోయింది.అతని ఎదుట, ఇంద్రుడు, యమధర్మరాజు, మరియు ఇతర దేవతలు ప్రత్యక్షమయ్యారు. యమధర్మరాజు, చిరునవ్వుతో యుధిష్ఠిరుని వద్దకు వచ్చి, "కుమారా! నిన్ను చివరిసారిగా పరీక్షించడానికే మేము ఈ నరకమనే మాయను సృష్టించాము. ప్రతి రాజు, ఎంతటి పుణ్యాత్ముడైనా, ఒక్కసారైనా నరకాన్ని చూడాలనేది నియమం. నీవు, ద్రోణుని మరణ సమయంలో, 'అశ్వత్థామ హతః... కుంజరః' అని ఒక చిన్న అసత్యమాడావు. ఆ చిన్న పాప ఫలాన్ని అనుభవించడానికే, నీకు ఈ మాయా నరక దర్శనం కలిగించాము."ఇంద్రుడు కొనసాగిస్తూ, "నీ సోదరులు, ద్రౌపది కూడా, తమ జీవితాలలో చేసిన చిన్న చిన్న పొరపాట్లకు (ద్రౌపది పక్షపాతం, భీముని క్రూరత్వం, అర్జున, నకుల, సహదేవుల గర్వం వంటివి) ప్రాయశ్చిత్తంగా, కొద్దిసేపు ఆ నరక యాతనను అనుభవించారు. ఇప్పుడు వారందరూ తమ పాప ఫలాలను పూర్తి చేసుకుని, పవిత్రులై, స్వర్గంలో నీ కోసం ఎదురుచూస్తున్నారు. నీవు నీ చివరి పరీక్షలో కూడా నెగ్గావు. ధర్మానికి నీవే ప్రతిరూపం. రా, ఇక నిజమైన స్వర్గానికి వెళ్దాం" అని ఆహ్వానించాడు.యుధిష్ఠిరుడిని దేవతలు, పవిత్రమైన ఆకాశ గంగ వద్దకు తీసుకువెళ్లారు. "ఈ నదిలో స్నానం చేయి. నీ మానవ శరీరంతో పాటు, నీలోని చివరి మానవ భావోద్వేగాలైన కోపం, దుఃఖం, ఈర్ష్య కూడా నశించిపోతాయి" అని చెప్పారు.యుధిష్ఠిరుడు ఆ దివ్య నదిలో మునక వేసి, పైకి లేవగానే, అతను తన మానవ దేహాన్ని త్యజించి, దేవతా సమానమైన, దివ్యమైన, తేజోవంతమైన శరీరాన్ని పొందాడు. అతని మనస్సులోని సర్వ వికారాలూ తొలగిపోయి, సంపూర్ణమైన శాంతి, ఆనందం నెలకొన్నాయి.శాశ్వత కలయిక: మహాభారత సమాప్తిదివ్య రూపాన్ని పొందిన యుధిష్ఠిరుడు, దేవతల వెంట, నిజమైన స్వర్గలోకంలోకి ప్రవేశించాడు. అక్కడ, అతను ఊహించని అద్భుతమైన దృశ్యాన్ని చూశాడు.ఒకచోట, సాక్షాత్తూ శ్రీ మహావిష్ణువు తన దివ్య రూపంలో ప్రకాశిస్తున్నాడు. ఆయన పక్కనే, ఆయన ప్రియ సఖుడు, తన సోదరుడు అర్జునుడు సేవలు చేస్తూ ఉన్నాడు.సూర్యభగవానుని తేజస్సుతో, ప్రకాశిస్తూ, తన తండ్రితో కలిసి ఉన్నాడు, తమ జ్యేష్ఠ సోదరుడు కర్ణుడు.మరుత్తుల గణాలతో కలిసి, తేజోవంతుడిగా తన తండ్రి వాయుదేవుని పక్కన నిలబడి ఉన్నాడు భీమసేనుడు.అశ్వినీ దేవతలతో కలిసి, దివ్యమైన రూపాలతో మెరిసిపోతున్నారు నకుల సహదేవులు.సాక్షాత్తూ శ్రీ మహాలక్ష్మి అంశతో, దివ్యమైన సౌందర్యంతో, ప్రశాంత వదనంతో వెలిగిపోతోంది ద్రౌపది.దేవగురువైన బృహస్పతితో సమానమైన తేజస్సుతో ద్రోణాచార్యుడు, వసువులతో కలిసి ప్రకాశిస్తూ భీష్మ పితామహుడు, యమధర్మరాజు అంశతో విదురుడు... అందరూ అక్కడ ఉన్నారు.అక్కడ పగ లేదు, ప్రతీకారం లేదు, దుఃఖం లేదు, శత్రుత్వం లేదు. అందరూ తమ తమ నిజమైన, దివ్యమైన స్వరూపాలలో, శాశ్వతమైన ఆనందంతో, శాంతితో ఉన్నారు. ఒకరినొకరు ప్రేమతో, ఆప్యాయతతో పలకరించుకున్నారు. యుధిష్ఠిరుడు, తన సోదరులను, భార్యను, అన్న కర్ణుడిని, గురువులను, తాతగారిని, మరియు చివరకు, జగన్నాటక సూత్రధారి అయిన శ్రీకృష్ణుడిని చూసి, పరిపూర్ణమైన ఆనందాన్ని పొందాడు.ఆ విధంగా, అధర్మాన్ని అనుసరించిన కౌరవులు, వారి పక్షాన చేరినవారు తమ కర్మ ఫలాన్ని అనుభవించి, యుద్ధంలో వీరమరణం పొంది, తమకు లభించవలసిన పుణ్యలోకాలను చేరుకున్నారు. ధర్మాన్ని అనుసరించిన పాండవులు, అనేక కష్టాలను, పరీక్షలను ఎదుర్కొని, చివరికి తమ సత్కర్మల ఫలంగా, శాశ్వతమైన మోక్షాన్ని, దివ్యమైన స్థానాన్ని పొందారు.మహాభారత మహాగ్రంథం, ధర్మం యొక్క జటిలమైన, సూక్ష్మమైన మార్గాన్ని వివరిస్తూ, "యతో ధర్మస్తతో జయః" (ఎక్కడ ధర్మం ఉంటుందో, అక్కడే విజయం ఉంటుంది) అనే సనాతన సత్యాన్ని ప్రపంచానికి చాటిచెబుతూ, ఇక్కడితో సంపూర్ణమవుతుంది.