మహాభారతం: సభా పర్వం - మాయాసభ మరియు మాయాజూదం

సభా పర్వం: వైభవం నుండి వనవాసానికిఆది పర్వం పాండవుల ఇంద్రప్రస్థ రాజ్య స్థాపనతో ముగియగా, సభా పర్వం వారి వైభవ శిఖరారోహణతో ప్రారంభమవుతుంది. ఖాండవ వనాన్ని దహించే సమయంలో అర్జునునిచే ప్రాణభిక్ష పొందిన మయాసురుడు, పాండవులకు తన కృతజ్ఞతను చాటుకోవాలని సంకల్పిస్తాడు. అతడు దేవ, దానవ, మానవ శిల్పకళా నైపుణ్యాలను రంగరించి, ఇంద్రప్రస్థంలో ఒక అద్భుతమైన సభా భవనాన్ని నిర్మిస్తాడు. అది కేవలం రాళ్ళు, రప్పలతో కట్టిన సౌధం కాదు; అది ఒక మాయా ప్రపంచం. ఆ సభలో నేలలా కనిపించే ప్రదేశంలో స్వచ్ఛమైన నీటి కొలనులు, నీటి కొలనుల వలె కనిపించే చోట స్ఫటిక శిలల నేలలు ఉంటాయి. మూసి ఉన్న ద్వారాలు తెరుచుకున్నట్లు, తెరిచి ఉన్న ద్వారాలు మూసి ఉన్నట్లు భ్రమింపజేస్తాయి. ఈ మాయాసభ పాండవుల కీర్తిని, వైభవాన్ని ఇనుమడింపజేసింది.ఒకనాడు, దేవముని నారదుడు ఇంద్రప్రస్థానికి విచ్చేసి, ధర్మరాజు పాలనను ప్రశంసించి, అతడిని "రాజసూయ యాగం" చేయమని ప్రోత్సహిస్తాడు. ఈ యాగాన్ని విజయవంతంగా పూర్తి చేసిన రాజు "చక్రవర్తి" అవుతాడు. శ్రీకృష్ణుని సలహా మేరకు, ధర్మరాజు ఈ మహాయజ్ఞానికి సంసిద్ధుడవుతాడు. అయితే, ఈ యాగానికి ముఖ్యమైన అడ్డంకి మగధ దేశాన్ని పాలిస్తున్న అత్యంత బలవంతుడైన జరాసంధుడు. అతడు అనేక మంది రాజులను బంధించి, వారిని బలి ఇవ్వాలని చూస్తుంటాడు. జరాసంధుడిని జయించనిదే రాజసూయం సాధ్యం కాదు.జరాసంధ వధ మరియు దిగ్విజయంశ్రీకృష్ణుడు, భీమార్జునులతో కలిసి బ్రాహ్మణ వేషాలలో మగధ రాజధాని గిరివ్రజానికి వెళతాడు. వారు జరాసంధుని వద్దకు భిక్షాటనకు కాకుండా, మల్లయుద్ధ భిక్షను కోరతారు. తమ నిజ స్వరూపాలను వెల్లడించాక, శ్రీకృష్ణుడు జరాసంధుడిని ద్వంద్వ యుద్ధానికి ఆహ్వానిస్తాడు. జరాసంధుడు తనతో సమాన బలుడైన భీముడిని ఎంచుకుంటాడు. భీమునికి, జరాసంధునికి మధ్య భీకరమైన మల్లయుద్ధం పద్నాలుగు రోజుల పాటు సాగుతుంది. భీముడు ఎన్నిసార్లు జరాసంధుని శరీరాన్ని చీల్చినా, అది తిరిగి అతుక్కుపోతుంది. అప్పుడు శ్రీకృష్ణుడు ఒక గడ్డిపరకను నిలువుగా చీల్చి, ఆ రెండు భాగాలను వ్యతిరేక దిశలలో విసిరివేసి, భీమునికి సంకేతం ఇస్తాడు. ఆ సంకేతాన్ని గ్రహించిన భీముడు, జరాసంధుని శరీరాన్ని రెండుగా చీల్చి, ఆ భాగాలను వ్యతిరేక దిశలలో పడవేస్తాడు. దాంతో జరాసంధుడు మరణిస్తాడు. శ్రీకృష్ణుడు జరాసంధుని చెరలో ఉన్న రాజులందరినీ విడిపించి, అతని కుమారుడైన సహదేవుడికి పట్టాభిషేకం చేస్తాడు.జరాసంధుని అడ్డంకి తొలగిపోవడంతో, ధర్మరాజు తన నలుగురు సోదరులను నాలుగు దిక్కులకు దిగ్విజయ యాత్రకు పంపిస్తాడు. అర్జునుడు ఉత్తర దిక్కుకు, భీముడు తూర్పు దిక్కుకు, సహదేవుడు దక్షిణ దిక్కుకు, నకులుడు పశ్చిమ దిక్కుకు వెళ్లి, అనేక రాజ్యాలను జయించి, వారి నుండి కప్పం స్వీకరించి, ధర్మరాజు సార్వభౌమత్వాన్ని అంగీకరింపజేస్తారు. అపారమైన ధనరాశులతో, సామంత రాజులందరి విధేయతతో, ఇంద్రప్రస్థం సంపదతో, వైభవంతో తులతూగుతుంది.రాజసూయ యాగం మరియు శిశుపాల వధఅన్ని ఏర్పాట్లు పూర్తయ్యాక, రాజసూయ యాగం అత్యంత వైభవంగా ప్రారంభమవుతుంది. భరతఖండంలోని రాజులందరూ, మహర్షులు, బంధుమిత్రులు, కౌరవులు సహా అందరూ ఇంద్రప్రస్థానికి విచ్చేస్తారు. యాగంలో భాగంగా, అగ్రపూజ (మొదటి గౌరవం) ఎవరికి ఇవ్వాలనే ప్రశ్న తలెత్తుతుంది. భీష్మ పితామహుడు, సర్వ విధాలా శ్రీకృష్ణుడే ఆ గౌరవానికి అర్హుడని ప్రతిపాదిస్తాడు. సహదేవుడు దానిని ఆమోదిస్తాడు, సభలోని వారందరూ హర్షిస్తారు.అయితే, చేది దేశపు రాజైన శిశుపాలుడు దీనిని తీవ్రంగా వ్యతిరేకిస్తాడు. అతడు శ్రీకృష్ణునికి బంధువే అయినా, ఆయనపై ద్వేషం పెంచుకున్నవాడు. శిశుపాలుడు నిండు సభలో శ్రీకృష్ణుడిని, పాండవులను, భీష్ముడిని అత్యంత నీచమైన మాటలతో దూషిస్తాడు. శ్రీకృష్ణుడు, శిశుపాలుని తల్లికి ఇచ్చిన మాట ప్రకారం, అతని నూరు తప్పులను క్షమిస్తానని ప్రమాణం చేసి ఉంటాడు. సభలో శిశుపాలుని నూరవ దూషణ పూర్తి కాగానే, శ్రీకృష్ణుడు అతడిని హెచ్చరిస్తాడు. అయినా గర్వంతో కళ్ళు మూసుకుపోయిన శిశుపాలుడు మళ్ళీ దూషించడంతో, శ్రీకృష్ణుడు తన సుదర్శన చక్రాన్ని ప్రయోగించి, అతని శిరస్సును ఖండిస్తాడు. శిశుపాలుని శరీరం నుండి ఒక దివ్యజ్యోతి వెలువడి, శ్రీకృష్ణునిలో ఐక్యమవుతుంది. అనంతరం, రాజసూయ యాగం ఎటువంటి ఆటంకాలు లేకుండా పూర్తవుతుంది. ధర్మరాజు "చక్రవర్తి" బిరుదును పొందుతాడు.మాయాసభలో దుర్యోధనుని పరాభవంయాగానంతరం, బంధువులందరూ తమ తమ రాజ్యాలకు వెనుదిరుగుతుండగా, దుర్యోధనుడు, శకుని మరికొంత కాలం ఇంద్రప్రస్థంలోనే ఉంటారు. ఒకరోజు, దుర్యోధనుడు ఆ మాయాసభను చూడటానికి వెళతాడు. అక్కడి మాయాజాలానికి పూర్తిగా భ్రమకు లోనవుతాడు. స్ఫటికాలతో నిర్మించిన నేలను నీటి కొలనుగా భావించి, తన వస్త్రాలను పైకి పట్టుకుంటాడు. మరొకచోట, నిజమైన నీటి కొలనును చదునైన నేలగా భ్రమపడి, అందులో కాలువేసి తడిసి ముద్దవుతాడు. మూసి ఉన్న ద్వారానికి తల బాదుకుంటాడు. ఈ సంఘటనలన్నీ చూస్తున్న ద్రౌపది, మేడపై నుండి తన దాసీలతో కలిసి నవ్వుతుంది. ఆ నవ్వుతో పాటు ఆమె "అంధుని పుత్రుడు అంధుడే" (గుడ్డివాని కొడుకు గుడ్డివాడే) అని అన్నట్లు కొన్ని గాథలు చెబుతాయి. ఆ మాట, ఆ నవ్వు దుర్యోధనుని హృదయంలో బాకులా గుచ్చుకున్నాయి. పాండవుల వైభవం, తన పరాభవం అతడిలో అసూయను, ప్రతీకారేచ్ఛను అగ్నిలా రగిల్చాయి.మాయాజూదం (ద్యూతం)అవమాన భారంతో, ఈర్ష్యతో కుమిలిపోతూ హస్తినాపురానికి తిరిగి వచ్చిన దుర్యోధనుడు, తన దుస్థితిని తండ్రి ధృతరాష్ట్రుని వద్ద, మామ శకుని వద్ద వెళ్లగక్కుతాడు. పాండవుల సంపదను యుద్ధం చేసి గెలవడం సాధ్యం కాదని, దానికి ఒకే ఒక మార్గం ఉందని శకుని చెప్తాడు. అదే "మాయాజూదం". ధర్మరాజుకు జూదమాడటమంటే ఇష్టమని, కానీ అందులో నేర్పు లేదని, క్షత్రియ ధర్మం ప్రకారం ఎవరైనా జూదానికి ఆహ్వానిస్తే కాదనలేడని శకునికి తెలుసు. పాచికలను తన ఇష్టానుసారం వేయగల శకుని, ధర్మరాజుని జూదంలో ఓడించి, అతని సర్వస్వాన్ని దోచుకోవచ్చని దుర్యోధనునికి దుర్బోధ చేస్తాడు.పుత్రుని దుఃఖాన్ని చూడలేని గుడ్డి రాజు ధృతరాష్ట్రుడు, విదురుడు వంటి పెద్దలు ఎంతగా వారించినా వినకుండా, ఈ కుట్రకు అంగీకరిస్తాడు. పాండవులను జూదానికి ఆహ్వానించమని విదురుడినే పంపిస్తాడు. అన్న ధృతరాష్ట్రుని ఆజ్ఞను, క్షత్రియ ధర్మాన్ని గౌరవించి, జరగబోయే విపత్తును శంకించినప్పటికీ, ధర్మరాజు తన సోదరులు, ద్రౌపదితో కలిసి హస్తినాపురానికి బయలుదేరతాడు.హస్తినాపురంలో కపటంతో నిర్మించిన సభలో జూదం ప్రారంభమవుతుంది. శకుని తన మాయాపాచికలతో ఆటను నడిపిస్తాడు. ధర్మరాజు, ఒకదాని తర్వాత ఒకటిగా తన ఆభరణాలు, ధనరాశులు, రథాలు, ఏనుగులు, సైన్యం, దాసదాసీ జనం, చివరికి తన ఇంద్రప్రస్థ రాజ్యాన్ని సైతం పందెంలో పెట్టి ఓడిపోతాడు. శకుని రెచ్చగొట్టడంతో, తన నలుగురు సోదరులైన నకుల, సహదేవ, అర్జున, భీములను పందెం కాసి, వారిని కూడా ఓడిపోతాడు. చివరికి తనను తాను పందెంగా పెట్టుకుని, ఆ దాస్యానికి కూడా ఒప్పుకుంటాడు.ద్రౌపదీ వస్త్రాపహరణంసర్వం కోల్పోయి, కౌరవులకు బానిస అయిన ధర్మరాజును చూసి శకుని, "ఇంకా నీ వద్ద పందెం కాయడానికి విలువైనది ఒకటి మిగిలి ఉంది. నీ భార్య ద్రౌపదిని పందెంగా పెట్టు, ఆమెను గెలిచి నీ సర్వస్వాన్ని తిరిగి పొందవచ్చు" అని రెచ్చగొడతాడు. వివేకం కోల్పోయిన ధర్మరాజు, ఆ ఘోరానికి ఒడిగడతాడు. ద్రౌపదిని కూడా పందెంలో పెట్టి ఓడిపోతాడు.విజయోన్మాదంతో దుర్యోధనుడు, విదురుడిని పిలిచి, "వెళ్లి, మా దాసి అయిన ద్రౌపదిని ఇక్కడికి తీసుకురా. ఆమె ఇకపై మా అంతఃపురంలో ఊడ్చేపని చేయాలి" అని ఆజ్ఞాపిస్తాడు. విదురుడు ఆగ్రహించి, ఆజ్ఞను ధిక్కరిస్తాడు. అప్పుడు దుర్యోఠధనుడు తన సోదరుడైన దుశ్శాసనుడిని పంపిస్తాడు. రజస్వలై, ఏకవస్త్రధారియై ఉన్న ద్రౌపదిని, దుశ్శాసనుడు జుట్టుపట్టి, నిండు సభలోకి, భీష్మ, ద్రోణ, కృప, ధృతరాష్ట్ర వంటి కురువృద్ధులందరూ చూస్తుండగా ఈడ్చుకొస్తాడు.ఆ ఘోరాన్ని చూసి సభ నిశ్శబ్దమైపోయింది. ద్రౌపది, తనను పందెంలో పెట్టే అధికారం ధర్మరాజుకు ఉందా అని, తనను తాను ఓడిపోయిన బానిసకు తన భార్యపై హక్కు ఎక్కడిదని పెద్దలను ప్రశ్నిస్తుంది. ఆమె ధర్మసూక్ష్మమైన ప్రశ్నకు ఎవరూ బదులివ్వలేకపోతారు. భీష్ముడు "ధర్మ సూక్ష్మం తెలియడం లేదు" అని తలవంచుకుంటాడు. దుర్యోధనుని సోదరుడు వికర్ణుడు, ద్రౌపది పక్షాన మాట్లాడినా, కర్ణుడు అతడిని అడ్డుకుని, "ఒక్కసారి భార్య అయిన తర్వాత, భర్తకు ఆమెపై సర్వ హక్కులు ఉంటాయి. ఇప్పుడు ఆమె కౌరవుల దాసి" అని వాదిస్తాడు. దుర్యోధనుడు తన తొడను చూపిస్తూ, ద్రౌపదిని అక్కడ కూర్చోమని సైగ చేస్తూ అవమానిస్తాడు.ఆ మాటలకు, ఆ సంజ్ఞకు భీముడు క్రోధంతో ఉగ్రరూపం దాలుస్తాడు. "ఏ తొడనైతే చూపి నన్ను, నా ద్రౌపదిని అవమానించావో, ఆ తొడను నా గదతో విరగ్గొట్టనిదే ఈ భీముడు శాంతించడు!" అని భీషణ ప్రతిజ్ఞ చేస్తాడు. కర్ణుని మాటలకు మరింత రెచ్చిపోయిన దుర్యోధనుడు, ద్రౌపది వస్త్రాలను తొలగించమని దుశ్శాసనుడిని ఆజ్ఞాపిస్తాడు.దుశ్శాసనుడు ద్రౌపది చీరను పట్టి లాగడం మొదలుపెడతాడు. తన భర్తలు, సభలోని పెద్దలు ఎవరూ తనను రక్షించలేరని గ్రహించిన ద్రౌపది, రెండు చేతులు జోడించి, ఆర్తనాదంతో ద్వారకావాసుడైన శ్రీకృష్ణుడిని ప్రార్థిస్తుంది. "గోవిందా, ద్వారకావాసా, కృష్ణా, నన్ను రక్షించు" అని వేడుకుంటుంది. ఆ ఆర్తనాదం విన్న శ్రీహరి, అదృశ్యంగా ఉండి ఆమెకు అక్షయమైన వస్త్రాలను ప్రసాదిస్తాడు. దుశ్శాసనుడు చీరను లాగుతున్న కొద్దీ, వస్త్రం వస్తూనే ఉంటుంది. చివరికి చీరల గుట్ట పేరుకుపోయి, దుశ్శాసనుడు అలసి సొలసి పడిపోతాడు. కానీ ద్రౌపది மானం భంగపడదు.ఈ అద్భుతాన్ని చూసి కూడా కౌరవుల కళ్ళు తెరచుకోలేదు. కానీ, హస్తినాపురంలో దుశ్శకునాలు కలుగుతాయి. గాడిదలు ఓండ్రపెడతాయి, నక్కలు ఊளవేస్తాయి. గాంధారి, విదురుల హెచ్చరికలతో భయపడిన ధృతరాష్ట్రుడు, కళ్ళు తెరిచి, ద్రౌపదిని పిలిచి క్షమించమని వేడుకుంటాడు. ఆమెకు వరాలు ఇస్తానని అంటాడు. ద్రౌపది, తన భర్తలను దాస్యం నుండి విముక్తులను చేయమని కోరుకుంటుంది. ధృతరాష్ట్రుడు సంతోషంగా పాండవులను విడిపించి, వారు కోల్పోయిన రాజ్యాన్ని, సర్వస్వాన్ని తిరిగి ఇచ్చి, ఇంద్రప్రస్థానికి పంపిస్తాడు.తుది జూదం మరియు అరణ్యవాసంపాండవులు తమ రాజ్యాన్ని తిరిగి పొందడం చూసి, దుర్యోధనుడు సహించలేకపోతాడు. మళ్ళీ తన తండ్రి వద్దకు వెళ్లి, ఒకే ఒక్క చివరి జూదానికి అనుమతి కోరతాడు. ఈసారి పందెం వేరు. "ఒక్కసారి జూదం ఆడుతాం. ఓడినవారు, తమ సర్వస్వాన్ని వదిలి, పన్నెండు సంవత్సరాలు అరణ్యవాసం, ఒక సంవత్సరం అజ్ఞాతవాసం (ఎవరికీ తెలియకుండా జీవించడం) చేయాలి. ఆ అజ్ఞాతవాస సమయంలో గనుక గుర్తుపట్టబడితే, మళ్ళీ పన్నెండు సంవత్సరాల అరణ్యవాసం, ఒక సంవత్సరం అజ్ఞాతవాసం చేయాలి" ఇదే పందెం.మూర్ఖపుత్రునిపై ప్రేమతో, ధృతరాష్ట్రుడు మళ్ళీ ఈ అన్యాయానికి ఒప్పుకుంటాడు. తిరిగి వెళుతున్న పాండవులను వెనక్కి పిలిపిస్తారు. క్షత్రియ ధర్మానికి కట్టుబడి, ధర్మరాజు మరోసారి ఆ జూదానికి అంగీకరిస్తాడు. ఊహించినట్లే, శకుని మాయలో ధర్మరాజు ఓడిపోతాడు. ఒప్పందం ప్రకారం, పాండవులు, ద్రౌపదితో కలిసి నారచీరలు ధరించి, రాజభోగాలను విడిచిపెట్టి, పదమూడు సంవత్సరాల వనవాసానికి బయలుదేరుతారు. సభా పర్వం, ఈ కఠోరమైన వీడ్కోలుతో, మహాభారత సంగ్రామానికి దారితీసే పరిస్థితులను సృష్టించి ముగుస్తుంది.