Historical

మహాభారతం: సౌప్తిక పర్వం - నిద్రితులపై నరమేధం మరియు అశ్వత్థామ శాపం

Published on October 26, 2025

సౌప్తిక పర్వం: ప్రతీకార జ్వాలకురుక్షేత్ర మహా సంగ్రామం పద్దెనిమిదవ రోజు సూర్యాస్తమయంతో ముగిసింది. కౌరవ వంశానికి చెందిన వందమంది సోదరులు, వారి పక్షాన పోరాడిన భీష్మ, ద్రోణ, కర్ణ, శల్యుల వంటి మహారథులందరూ నేలకొరిగారు. అధర్మంగా తొడలు విరగ్గొట్టబడిన కురురాజు దుర్యోధనుడు, రక్తపు మడుగులో, రణభూమిలో ఒంటరిగా పడి, మరణం కోసం ఎదురుచూస్తున్నాడు. పాండవులు యుద్ధంలో గెలిచారు, కానీ ఆ విజయం వారికి ఆనందాన్ని ఇవ్వలేదు. తమ బంధుమిత్రులను కోల్పోయిన దుఃఖంతో, భారమైన హృదయాలతో వారు తమ శిబిరాలకు తిరిగి వెళ్ళారు.ఆ రాత్రి, కౌరవ పక్షాన ప్రాణాలతో మిగిలిన ముగ్గురు యోధులు - ద్రోణపుత్రుడైన అశ్వత్థామ, గురువు కృపాచార్యుడు, మరియు యాదవ వీరుడైన కృతవర్మ - నెమ్మదిగా తమ రాజు దుర్యోధనుడు పడి ఉన్న ప్రదేశానికి చేరుకున్నారు. తమ రాజు దీనస్థితిని చూసి, వారు కన్నీరుమున్నీరయ్యారు. ముఖ్యంగా అశ్వత్థామ, తన తండ్రిని అధర్మంగా చంపినందుకు, తన రాజును మోసంతో ఓడించినందుకు ప్రతీకారంతో రగిలిపోయాడు.అశ్వత్థామను చూసిన దుర్యోధనుడు, తన చివరి శ్వాసలతో, "అశ్వత్థామా! నా పక్షాన ఎవరూ మిగలలేదు. ఈ కురు సైన్యానికి చివరి సర్వసైన్యాధ్యక్షుడిగా నిన్ను నియమిస్తున్నాను. నా పగ తీర్చు. పాండవులను, పాంచాలురను నాశనం చెయ్యి. అప్పుడే నా ఆత్మ శాంతిస్తుంది" అని నీరసంగా పలికి, తన చేతిలోని నీటితో అతనికి అభిషేకం చేశాడు.రాజు చివరి కోరిక, తనలోని ప్రతీకారేచ్ఛ అశ్వత్థామను ఒక ఉన్మత్తుడిగా మార్చాయి. ఆ ముగ్గురూ అక్కడి నుండి బయలుదేరి, రాత్రి గడపడానికి ఒక పెద్ద మర్రిచెట్టు కింద ఆశ్రయం పొందారు. కృపాచార్యుడు, కృతవర్మ అలసటతో నిద్రలోకి జారుకున్నారు. కానీ, అశ్వత్థామకు కంటిమీద కునుకు లేదు. అతని మనసులో ప్రతీకార జ్వాలలు దహించివేస్తున్నాయి.ఆ సమయంలో, అతను ఒక వింత దృశ్యాన్ని చూశాడు. ఆ మర్రిచెట్టు మీద గూళ్ళు కట్టుకుని వందలాది కాకులు నిద్రిస్తున్నాయి. చీకటిలో, నిశ్శబ్దంగా ఒక గుడ్లగూబ ఆ చెట్టుపైకి వచ్చింది. నిద్రిస్తున్న కాకులను ఒక్కొక్కటిగా, అతి కిరాతకంగా తన గోళ్ళతో, ముక్కుతో పొడిచి చంపడం ప్రారంభించింది. కొన్ని కాకులు మేల్కొని పారిపోవడానికి ప్రయత్నించినా, ఆ గుడ్లగూబ వాటిని కూడా వదలకుండా వేటాడి చంపింది.ఆ దృశ్యం, అశ్వత్థామ మనసులో ఒక పైశాచికమైన, దుర్మార్గమైన ఆలోచనకు బీజం వేసింది. 'నిద్రిస్తున్న శత్రువును ఇలాగే నాశనం చేయాలి.' ఇదే సరైన ప్రతీకార మార్గమని అతను నిర్ణయించుకున్నాడు.అధర్మ యుద్ధానికి ఆరంభంఅశ్వత్థామ, తన ఆలోచనను కృపాచార్యుడు, కృతవర్మలతో పంచుకున్నాడు. "మనం ఈ రాత్రే పాండవ శిబిరంపై దాడి చేసి, నిద్రిస్తున్న పాండవులను, పాంచాలురను అందరినీ నరికివేద్దాం" అని అన్నాడు.ఆ మాటలు విన్న ధర్మాత్ముడైన కృపాచార్యుడు దిగ్భ్రాంతి చెందాడు. "అశ్వత్థామా! ఏమిటీ మాటలు? నిద్రపోతున్న వారిని, నిరాయుధులను చంపడం మహా పాపం. ఇది క్షత్రియ ధర్మానికి ఘోరమైన విరుద్ధం. ఈ ఆలోచనను విరమించు. రేపు ఉదయం, మనం ధర్మబద్ధంగా యుద్ధం చేద్దాం" అని నచ్చజెప్పడానికి ప్రయత్నించాడు.కానీ, ప్రతీకారంతో కళ్ళు మూసుకుపోయిన అశ్వత్థామ, "ఆచార్యా! ధర్మమా? పాండవులు ఎక్కడ ధర్మాన్ని పాటించారు? భీష్ముడిని, నా తండ్రి ద్రోణుడిని, కర్ణుడిని, చివరికి నా రాజు దుర్యోధనుడిని - అందరినీ అధర్మంగా, మోసంతోనే చంపారు. అధర్మాన్ని అధర్మంతోనే జయించాలి. నా నిర్ణయం మారదు" అని గట్టిగా చెప్పాడు.అశ్వత్థామ సంకల్పాన్ని చూసి, కృపాచార్యుడు, కృతవర్మ నిస్సహాయులయ్యారు. తమ రాజు చివరి ఆజ్ఞను, ద్రోణపుత్రుని మాటను కాదనలేక, అయిష్టంగానే ఈ ఘోరకృత్యానికి అంగకరించారు.అశ్వత్థామ, పాండవ శిబిరం వైపు బయలుదేరాడు. శిబిరం యొక్క ద్వారం వద్ద, ఒక మహాభయంకరమైన, దివ్యమైన ఆకారం అతనికి అడ్డుగా నిలబడింది. ఆ దిగంబర మూర్తి, పులి చర్మాన్ని ధరించి, సర్పాలను ఆభరణాలుగా వేసుకుని, వేల చేతులతో, వేల ఆయుధాలతో, అగ్నిని కక్కుతూ ఉంది. ఆ వచ్చింది సాక్షాత్తూ పరమేశ్వరుడే అని అశ్వత్థామ గ్రహించలేక, తన వద్ద ఉన్న బ్రహ్మాస్త్రంతో సహా అన్ని దివ్యాస్త్రాలను ఆయనపై ప్రయోగించాడు. కానీ, ఆ అస్త్రాలన్నీ ఆ మహాపురుషుని శరీరంలోకి వెళ్లి మాయమయ్యాయి. తన అస్త్రాలన్నీ విఫలమవడంతో, అశ్వత్థామకు జ్ఞానోదయం కలిగింది. ఆ వచ్చింది కాలభైరవ స్వరూపుడైన పరమశివుడని గ్రహించి, తన ఆయుధాలను పక్కన పడేసి, ఆయన పాదాలపై పడి, తనను తాను బలిగా సమర్పించుకున్నాడు. అతని భక్తికి (అది దుష్టకార్యం కోసమైనా), ఆత్మత్యాగానికి మెచ్చిన శివుడు, అతనికి ఒక దివ్య ఖడ్గాన్ని ప్రసాదించి, అతని శరీరంలో ఆవహించి, విజయాన్ని అనుగ్రహించాడు.సౌప్తికం: నిద్రలో నరమేధంపరమేశ్వరుని ఆవేశంతో, అశ్వత్ఠామ రాక్షసుడిలా మారిపోయాడు. అతను కృపాచార్యుడిని, కృతవర్మను శిబిరం యొక్క రెండు ఇతర ద్వారాల వద్ద కాపలాగా ఉంచి, పారిపోవడానికి ప్రయత్నించే ప్రతి ఒక్కరినీ చంపమని ఆజ్ఞాపించాడు. తాను ప్రధాన ద్వారం గుండా శిబిరంలోకి ప్రవేశించాడు.ఆ రోజు, శ్రీకృష్ణుడు తన ముందుచూపుతో, పాండవుల ఐదుగురినీ శిబిరం బయట, నదీ తీరంలో గడపడానికి తీసుకువెళ్ళాడు. దాంతో వారు శిబిరంలో లేరు.లోపల, పద్దెనిమిది రోజుల యుద్ధం ముగిసిందన్న ఆనందంతో, పాండవ సైన్యం, పాంచాల యోధులు, అందరూ గాఢ నిద్రలో ఉన్నారు.అశ్వత్థామ మొదట, తన తండ్రి శిరస్సును ఖండించిన ధృష్టద్యుమ్నుని గుడారంలోకి ప్రవేశించాడు. నిద్రిస్తున్న ధృష్టద్యుమ్నుడిని ఆయుధంతో చంపడానికి కూడా ఇష్టపడలేదు. అతడిని కాలితో తన్ని లేపి, జుట్టు పట్టుకుని, నేలకేసి కొట్టి, పశువును చంపినట్లుగా, ఊపిరాడకుండా చేసి, కిరాతకంగా సంహరించాడు.ఆ తర్వాత, అతను శిఖండిని, మరియు ఇతర పాంచాల యోధులను నరికివేశాడు. సమీపంలోని గుడారంలో, ఐదుగురు బాలురు నిద్రిస్తుండటం చూశాడు. చీకటిలో, వారే పంచపాండవులని భ్రమపడి (లేదా తెలిసి కూడా), ఆ ఐదుగురు ఉపపాండవులను (ద్రౌపదికి ఐదుగురు పాండవుల ద్వారా కలిగిన కుమారులు: ప్రతివింధ్య, సుతసోమ, శ్రుతకీర్తి, శతానీక, శ్రుతసేన) అత్యంత దారుణంగా, నిద్రలోనే కత్తితో పొడిచి చంపేశాడు.అరుపులు, హాహాకారాలతో శిబిరం మేల్కొంది. సైనికులు భయంతో ప్రాణాలను అరచేతిలో పెట్టుకుని పారిపోవడానికి ప్రయత్నించారు. కానీ, ద్వారాల వద్ద కాపలాగా ఉన్న కృపాచార్యుడు, కృతవర్మ వారిని చంపివేశారు. అశ్వత్థామ, రుద్రుడిలా మారి, కనిపించిన ప్రతి ఒక్కరినీ, గుర్రాలను, ఏనుగులను, సైనికులను, పరిచారకులను, ఎవరినీ వదలకుండా నరికివేశాడు. ఆ రాత్రి, పాండవ శిబిరం ఒక శ్మశాన వాటికగా మారింది. అంతా రక్తం, మాంసం, అగ్ని, ఆర్తనాదాలతో నిండిపోయింది.విజయోన్మాదంతో, ఆ ముగ్గురూ తిరిగి వచ్చి, మరణశయ్యపై ఉన్న దుర్యోధనునికి ఈ 'శుభవార్త'ను చెప్పారు. "రాజా! నీ పగ తీర్చాము. పాండవులను, వారి కుమారులను, పాంచాలురను అందరినీ సంహరించాము" అని అశ్వత్థామ చెప్పాడు. ఆ మాటలు విన్న దుర్యోధనుని ముఖంలో చివరిసారిగా ఒక సంతృప్తి, ఆనందం వెల్లివిరిశాయి. "అశ్వత్థామా! భీష్మ, ద్రోణ, కర్ణులు కూడా చేయలేని పనిని నీవు చేశావు. నీకు శుభం కలుగుగాక" అని పలికి, ప్రశాంతంగా ప్రాణాలు విడిచాడు.ద్రౌపది శోకం మరియు కృష్ణుని శాపంమరుసటి ఉదయం, పాండవులు తమ శిబిరానికి తిరిగి వచ్చి, అక్కడ జరిగిన ఘోరమైన నరమేధాన్ని చూసి నిర్ఘాంతపోయారు. శిబిరమంతా శవాల గుట్టలతో, రక్తపు ఏరులతో నిండి ఉంది. ద్రౌపది, తన ఐదుగురు కుమారులు, తన సోదరుడు ధృష్టద్యుమ్నుడు, తండ్రి ద్రుపదుడు, బంధువులందరూ నిర్జీవంగా పడి ఉండటం చూసి, గుండెలు పగిలేలా విలపించింది. ఆమె శోకం వర్ణనాతీతం.ఆమె శ్రీకృష్ణుని, పాండవులను చూసి, "నాకు న్యాయం కావాలి. ఆ నీచుడు, గురుద్రోహి, బ్రహ్మహత్యా పాతకుడు అయిన అశ్వత్థామను చంపి, అతని తలపై పుట్టుకతో వచ్చిన ఆ శిరోమణిని తీసుకువచ్చి, నా పాదాల వద్ద పడేయండి. అప్పటివరకు, నేను అన్నపానీయాలు ముట్టను. ఇక్కడే ప్రాణత్యాగం చేస్తాను" అని భీషణ ప్రతిజ్ఞ చేసింది.ద్రౌపదిని ఓదార్చి, పాండవులు ప్రతీకారం కోసం బయలుదేరారు. వారు అశ్వత్థామను గంగానదీ తీరంలో, వ్యాసమహర్షి ఆశ్రమం వద్ద కనుగొన్నారు. పాండవులను చూసి భయపడిన అశ్వత్థామ, ప్రాణరక్షణ కోసం, తన వద్ద ఉన్న చివరి, అత్యంత వినాశకరమైన అస్త్రం, బ్రహ్మశిరోనామకాస్త్రాన్ని ప్రయోగించడానికి సిద్ధపడ్డాడు. ఒక గడ్డిపరకను తీసుకుని, దానిని అభిమంత్రించి, "అపాండవమ్" (పాండవులు లేకుండా పోవుగాక) అని సంకల్పించి, దానిని పాండవులపైకి విడిచిపెట్టాడు.ఆ అస్త్రం యొక్క ప్రళయ శక్తిని గ్రహించిన శ్రీకృష్ణుడు, "అర్జునా! నీవు కూడా బ్రహ్మశిరస్సును ప్రయోగించు. దానిని శాంతింపజేయి" అని ఆజ్ఞాపించాడు. అర్జునుడు కూడా అదే అస్త్రాన్ని సంధించాడు. రెండు మహాస్త్రాలు ఢీకొంటే, ఈ సృష్టి మొత్తం నాశనమవుతుందని గ్రహించిన నారదుడు, వ్యాసుడు వంటి మహర్షులు వారి మధ్యకు వచ్చి, ఆ అస్త్రాలను ఉపసంహరించుకోమని ఆదేశించారు.అర్జునుడు, తనకు అస్త్ర ఉపసంహార విద్య తెలుసు కాబట్టి, తన అస్త్రాన్ని వెనక్కి తీసుకున్నాడు. కానీ, అశ్వత్థామకు అస్త్రాన్ని ప్రయోగించడం మాత్రమే తెలుసు, ఉపసంహరించడం తెలియదు. "నేను దీనిని వెనక్కి తీసుకోలేను. దీనిని ఎక్కడికైనా మళ్ళించాలి" అని అన్నాడు. తనలోని దుష్టబుద్ధి చావక, "అయితే, ఈ అస్త్రం పాండవుల గర్భాలలో ఉన్న శిశువులను నాశనం చేయుగాక!" అని చెప్పి, ఆ అస్త్రాన్ని ఉత్తర (అభిమన్యుని భార్య) గర్భం వైపు మళ్ళించాడు.ఈ నీచమైన, హేయమైన చర్యను చూసి శ్రీకృష్ణుడు క్రోధంతో జ్వలించాడు. ఆయన ముందుకు వచ్చి, తన యోగమాయతో ఉత్తర గర్భంలో ఉన్న శిశువుకు (పరీక్షిత్తు) రక్షణ కల్పించాడు. ఆ శిశువు అస్త్రతాపానికి కాలిపోయి జన్మించినా, తానే తిరిగి ప్రాణం పోస్తానని వాగ్దానం చేశాడు.ఆ తర్వాత, కృష్ణుడు అశ్వత్థామ వైపు తిరిగి, ఒక భయంకరమైన శాపాన్ని ఇచ్చాడు: "ఓరీ పాపాత్ముడా! నీవు చేసిన ఈ ఘోరమైన, క్షమించరాని అపరాధానికి, నీవు మూడు వేల సంవత్సరాల పాటు, ఈ భూమిపై ఒంటరిగా, ఎవరికీ తెలియకుండా, రక్తంతో, చీముతో నిండిన గాయాలతో, భయంకరమైన వ్యాధులతో, చావు కోసం అరుస్తూ, కానీ చావు దొరకక, నరకయాతన అనుభవిస్తూ తిరుగుతావు గాక! నీ శరీరం నుండి దుర్గంధం వస్తూ, మానవ సమాజానికి దూరంగా, ఒక ప్రేతంలా జీవిస్తావు. ఇది నా శాపం!"అని పలికి, కృష్ణుడు తన సుదర్శన చక్రంతో, అశ్వత్థామ నుదుటిపై పుట్టుకతో వచ్చిన, అతడిని ఆకలి, దప్పిక, వ్యాధుల నుండి కాపాడే ఆ దివ్యమైన శిరోమణిని బలవంతంగా పెరికివేశాడు.పాండవులు ఆ మణిని తీసుకువెళ్లి, ద్రౌపదికి ఇచ్చారు. శాపగ్రస్తుడై, తేజస్సు కోల్పోయి, దీనంగా ఉన్న అశ్వత్థామను చూసిన ద్రౌపది హృదయం జాలితో కరిగింది. "అతను మన గురుపుత్రుడు. అతనికి తగిన శాస్తి జరిగింది. ఈ మణిని ధర్మరాజు తన కిరీటంలో ధరించాలి. నా పగ తీరింది" అని పలికింది.అశ్వత్థామ, ఆ శాప భారంతో, నరకయాతన అనుభవించడానికి అడవులలోకి వెళ్ళిపోయాడు. సౌప్తిక పర్వం, యుద్ధానంతర భయానకతకు, ప్రతీకారేచ్ఛ యొక్క ఘోర పరిణామాలకు ఒక హెచ్చరికగా నిలుస్తుంది.